Search
Search Menu

Leki i recepty

Recepta jest pisemnym zleceniem lekarskim, które stanowi dla apteki podstawę do przygotowania lub wydania gotowych leków. Jest dokumentem, który farmaceuta powinien archiwizować 5 lat. Pacjent musi wiedzieć, że receptę należy szanować – nie można po niej pisać, zwłaszcza na awersie (przód recepty – strona, na której są dane pacjenta i wypisane leki), gdyż to zdyskwalifikuje refundację leków.

Ogólne zasady wystawiania recept:

Leki refundowane mogą być przepisywane wyłącznie na drukach recept zgodnie z określonym wzorem w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. 2016 r. poz. 62 z późn. zm.).

  • Jak długo jest ważna recepta?

Recepta na antybiotyk jest ważna 7 dni – w ciągu tygodnia musimy wykupić lek, w przeciwnym razie straci ona ważność i nie będzie stanowić podstawy dla farmaceuty do wydania leku. Receptę na pozostałe leki (gotowe i robione) możesz zrealizować w terminie do 30 dni od daty jej wystawienia.

  • Odpłatność za leki przepisane na receptę

Leki dzielimy na refundowane oraz nierefundowane – pełnopłatne.

O zniżce na lek decyduje lekarz na podstawie określonej jednostki chorobowej, a następnie według urzędowego wykazu leków refundowanych ustala, jaka zniżka przysługuje pacjentowi.

Część leków nie podlega refundacji i są to tzw. leki pełnopłatne. Wyjątek stanowią pacjenci posiadający dodatkowe uprawnienia: inwalidzi wojenni, zasłużeni krwiodawcy oraz żołnierze. Okazując stosowne dokumenty przed farmaceutą, ten uwzględnia refundację.

  • Co zawiera kompletna prawidłowo wystawiona recepta?

Na recepcie muszą być wszystkie dane osobowe: imię, nazwisko, adres, PESEL,  daty wystawienia i realizacji (jeżeli tego wymaga) recepty, oznaczenie podmiotu leczniczego, w którym wydano dokument, dane identyfikujące osoby wystawiającej receptę.

Jeśli osoba upoważniona, wypisując receptę, dokona na niej zmian, np. coś skreśli, poprawi, to jest zobowiązana tę zmianę podbić pieczątką i zaparafować.

  • Czy musisz zrealizować ją osobiście?

Recepty nie trzeba realizować osobiście, a osoba odbierająca lek nie ma obowiązku legitymowania się. Farmaceuta może jedynie poprosić o weryfikację danych osobowych z recepty, jeśli te są wypisane niewyraźnie lub np. PESEL się nie zgadza.

  • Kiedy farmaceuta może odmówić wydania przepisanych na recepcie leków?

Farmaceuta ma prawo odmówić sprzedaży leków osobie nietrzeźwej oraz osobie, którą podejrzewa o stosowanie leku niezgodnie z przeznaczeniem. Leki psychoaktywne, psychotropowe, substancje odurzające może kupić wyłącznie osoba pełnoletnia.

  • Czy dzieci mogą kupować leki?

Farmaceuta może odmówić wydania leków dzieciom poniżej 13. roku życia. Ograniczony dostęp do leków mogą mieć też dzieci między 13. a 18. rokiem życia. Nie istnieje podstawa prawna traktująca dokładnie o uprawnieniach sprzedaży leków dzieciom. Farmaceuta kieruje się w tym przypadku swoją wiedzą, bezpieczeństwem dziecka.

  • Czy możesz poprosić o zamiennik leku wpisanego na receptę?

Farmaceuta ma ustawowy obowiązek informowania o dostępności tańszych odpowiedników leków, natomiast o zamianie decyduje pacjent. Istnieje wyjątek od tej zasady – jeśli lekarz zaznaczy na recepcie NZ (nie zamieniać), farmaceuta nie ma prawa wydać innego leku niż ten, którego nazwa jest podana na recepcie.

  • Odpis recepty – czym jest?

Odpis recepty jest wydawany, jeżeli pacjent nie wykupuje jednorazowo wszystkich leków wymienionych na dokumencie. Należy realizować odpisy w terminie ważności recepty, czyli maksymalnie 30 dni od daty wystawienia recepty. Odpis nie przedłuża terminu wykupienia leku, jedynie rozdziela koszty.

  • Czy farmaceuta może wydać lek dostępny wyłącznie na receptę, kiedy pacjent nie ma recepty?

Istnieje taka możliwość na tzw. Recepta Farmaceutyczna, której wydanie jest uregulowane przez ustawowy zapis. Mianowice, pacjent może otrzymać lek standardowo dostępny na receptę, kiedy tej nie posiada, wyłącznie w przypadku leków „na ratunek życia”. Są to m.in. leki stosowane stale przez pacjenta, których dawkowania nie można przerwać, np. hormony tarczycowe, leki regulujące ciśnienie, poziom cukru, p/arytmiczne. Recepta farmaceutyczna jest zawsze płatna 100%.

  • Czy lekarz może przepisać kilka opakowań leku na jednej recepcie?

Ilość leków wystawionych na jednej recepcie jest określona.

Recepta może maksymalnie zawierać:

  • 5 leków gotowych lub,
  • 1 lek recepturowy lub,
  • 1 lek psychotropowy lub,
  • 1 lek ze środkiem odurzającym.

Jeśli zapisane są na recepcie więcej niż dwa opakowania tego samego leku, to musi być na niej uwzględnione dawkowanie. W przeciwnym razie farmaceuta może wydać tylko dwa najmniejsze, zarejestrowane w wykazie opakowania. Tym sposobem, pacjent zamiast 56, może otrzymać 14 tabletek.

Recepty dla kontynuujących leczenie

Obowiązujące przepisy nie wykluczają możliwości wystawiania recept lekarskich bez osobistego kontaktu z pacjentem, o ile taka potrzeba została zgłoszona i lekarz prowadzący pacjenta nie znajduje przeszkód natury medycznej do skorzystania z takiej formy wystawienia recepty. Za ordynację leków zawsze odpowiada lekarz. Może on kontynuować leczenie farmakologiczne pacjenta zastosowane wcześniej przez lekarza specjalistę w sytuacji, gdy ten przekazał mu pisemnie informację na temat rozpoznania, sposobu leczenia, rokowań, ordynowania leków, w tym okresu ich stosowania i dawkowania oraz wymaganych wizyt kontrolnych.

Ponadto lekarz POZ może przepisać leki pacjentowi w przypadku schorzeń przewlekłych, w sytuacji gdy zachodzi potrzeba kontynuacji leczenia i w dokumentacji medycznej przez niego prowadzonej znajduje się odpowiednia informacja na ten temat. Lekarz wystawia taką receptę na prośbę pacjenta chorującego przewlekle i wnoszącego o powtórzenie leków już stosowanych. Receptę odbiera sam pacjent lub osoba przez niego upoważniona.

Uwaga! Pacjent powinien przynajmniej raz w roku zgłosić się osobiście do lekarza celem weryfikacji procesu leczenia.

Recepty dla pacjentów po 75. roku życia

Recepty na bezpłatne leki, zgodnie z art. 43a ust. 1 ustawy o świadczeniach, mogą być wystawiane uprawnionym seniorom przez:

  • lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej,
  • pielęgniarki i położne podstawowej opieki zdrowotnej.

Uprawnienie do wystawiania recept nie będzie natomiast przysługiwać m.in.:

  • lekarzom posiadającym status lekarza podstawowej opieki zdrowotnej wystawiającym recepty w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej,
  • lekarzom zatrudnionym lub wykonującym zawód u świadczeniodawcy udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, którzy nie posiadają statusu lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, o którym mowa w art. 55 ust. 2a ustawy o świadczeniach. Recept na bezpłatne leki nie będą mogli więc wystawiać np. lekarze bez specjalizacji, którzy wspomagają działalność świadczeniodawcy lub lekarze innych specjalizacji, niż wymienione w art. 55 ust. 2a ustawy o świadczeniach, również zatrudnieni u świadczeniodawcy udzielającego świadczeń w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna,
  • lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej wystawiającym recepty pacjentom nieprzypisanym do ich „listy aktywnej” świadczeniodawcy, u którego są zatrudnieni lub wykonują zawód.

Świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej mogą być udzielane na rzecz konkretnego pacjenta także i przez pozostałych lekarzy realizujących świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej u danego świadczeniodawcy. Tym samym pacjentom spoza tzw. „listy aktywnej” danego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza, którego wyboru dokonał w deklaracji pacjent) mogą być wystawiane recepty na bezpłatne leki przez innego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zatrudnionego albo wykonującego zawód u tego samego świadczeniodawcy lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zastępującego w udzielaniu świadczeń nieobecnego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (np. w związku z wyjazdem urlopowym lekarza podstawowej opieki zdrowotnej prowadzącego indywidualnie praktykę lekarską).

Na receptach wystawianych dla pacjentów po 75. roku życia w polu kod uprawnień dodatkowych należy wpisać symbol „S”.

Uprawnienie do bezpłatnych leków przysługuje świadczeniobiorcy, o którym mowa w art. 43a ust. 1 ustawy o świadczeniach, najwcześniej od dnia jego 75. urodzin.

Bezpłatne leki przysługują pacjentom, o których mowa w art. 43a ust. 1 ustawy o świadczeniach, we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją (jeżeli zgodnie z decyzją o objęciu refundacją lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to bezpłatny dostęp następuje we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, jeżeli lek objęty jest refundacją tylko w ograniczonych wskazaniach, to bezpłatny dostęp jest również ograniczony do tych wskazań).

e-Recepta – jak to działa?

Dużą zaletą e-recepty jest to, że jej wystawienie nie wymaga wizyty w gabinecie. Lekarz może ją wystawić po konsultacji np. telefonicznej lub z góry na cały rok. Wtedy nie musisz wykupywać wszystkich leków od razu, ale dopiero gdy skończy Ci się opakowanie. Wtedy wykupisz kolejną partię z tej samej e-recepty.

Jak to wygląda w praktyce?
1. Lekarz wystawi e-receptę.
2. Jeżeli posiadasz Internetowe Konto Pacjenta otrzymasz SMS z 4- cyfrowym kodem lub e-mail z załączoną w PDF informacją o e-recepcie.
3. Jeżeli jesteś seniorem i nie korzystasz z rozwiązań mobilnych, lekarz przekaże Ci wydruk informacyjny albo przez telefon poda specjalny kod.
4. Będąc w aptece wystarczy, że podasz swój pesel i uzyskany kod. To wystarczy farmaceucie, aby mógł zrealizować dla Ciebie e-receptę. Leki może kupić bliska Ci osoba – nie musisz robić tego osobiście.